کشف خودکار فرایندها
(Process Discovery)
اولین و مهمترین نوع فرایندکاوی، کشف فرایند است. یک روش کشف فرایند، به‌عنوان ورودی یک نگاره رویداد دریافت کرده و یک مدل فرایند خروجی بدون داشتن هیچ گونه اطلاعات قبلی تولید می‌کند.
چک کردن متابعت (Conformance Checking)
دومین شاخه فرایندکاوی، بررسی متابعت است. در این دسته از روش‌ها، یک مدل موجود با نگاره‌های رویداد همان فرایند مقایسه می‌شود. بررسی انطباق برای بررسی اینکه آیا واقعیتی که در نگاره‌ها ذخیره‌شده با مدل فرایند موجود منطبق است و برعکس، استفاده می‌شود. باید توجه داشت که در این تعریف، انواع مدل‌های فرایند می‌تواند استفاده شود. می‌توان بررسی انطباق را بر روی مدل‌های رویه‌ای، مدل‌های سازمانی، مدل‌های فرایند توصیفی، قوانین/سیاست‌های کسب‌وکار و ... اعمال نمود.
کاوش سازمانی
(Organizational Mining)
سومین شاخه از فرایندکاوی، بهبود است. ایده اصلی این است که با استفاده از اطلاعات موجود در مورد فرایندهای واقعی در حال اجرا در سازمان‌ها که در نگاره‌های رویداد ثبت‌شده، فرایندهای جاری را بهبود یا توسعه داد. درحالی‌که بررسی انطباق، میزان انطباق مدل با واقعیت را اندازه‌گیری می‌کند، سومین شاخه فرایندکاوی به توسعه یا تغییر یک مدل پیشین می‌پردازد. به‌عنوان مثال با استفاده از برچسب زمان در نگاره‌های رویداد می‌شود مدلی تولید کرد که گلوگاه‌ها، سطوح سرویس‌دهی، زمان انجام کار و فرکانس رخدادها را نشان دهد.
چرا سازمان شما به فرایندکاوی نیاز دارد؟
چه سازمان‌هایی می‌توانند از فرایند کاوی استفاده کنند؟
وجود برچسب زمان (timestamp): منظور از برچسب زمان، زمان رخداد رویداد است. معمولا تمامی سیستم‌های اطلاعاتی زمان انجام رویدادها را ثبت می‌نمایند.
برچسب رویداد (Activity name): منظور از این فیلد، نام فعالیتی است که انجام شده است نظیر فعالیت درخواست خرید، ارسال فرم و ...
شناسه حالت (Case Id): منظور از شناسه حالت، فیلدی است که با استفاده از آن بتوان نمونه فرایندهای اجرا شده را تشخیص داد نظیر کد پرونده در فرایند اعطای وام، یا شماره دانشجویی در فرایند آموزش.
مهمترین چالش‌های پیش روی پروژه‌های فرایندکاوی
پیش پردازش و تمییز سازی داده‌ها: یکی از مهمترین و چالش برانگیز ترین بخشهای هر پروژه فرایند کاوی، پیش پردازش داده ها و تهیه داده های مناسب و استاندارد می‌باشد. وجود داده‌های نویز، داده‌های ناکامل و اطلاعات ثبت شده اشتباه و ناقص بخشی از مشکلاتی است که پیش از آغاز عملیات اصلی فرایندکاوی باید آنها را حل نمود.
درشت دانگی متفاوت داده‌ها (Different Granularity): نگاره‌های رویداد ممکن است حاوی اطلاعاتی با سطوح مختلف درشت دانگی باشد. نگاره‌های رویداد بیمارستانی ممکن است به یک اندازه گیری فشار خون ساده اشاره کند یا اینکه به یک رویه پیچیده جراحی اشاره نماید. همچنین برچسب زمانی هم می‌تواند از دقت میلی ثانیه (25-02-2019:h10m45s22ms180) تا اطلاعات درشتتر نظیر روز (25-02-2019) را شامل شود.
وجود رانش مفهومی در نگاره‌ها (Concept Drift): اصطلاح شیفت یا رانش مفهومی به مواردی اشاره دارد که فرایند در حالی که تحت تحلیل است، تغییر کند. به‌عنوان مثال، ممکن است که در ابتدای نگاره‌های رویداد، دو فعالیت هم‌زمان باشند، در حالی که در ادامه این دو فعالیت پی‌درپی شوند. فرایندها ممکن است که به علت تغییرات دوره‌ای/ فصلی (به‌عنوان مثال، “در ماه اسفند که نزدیک به سال جدید است، تقاضاهای بیشتری وجود دارد” یا “در عصر روزهای جمعه کارمندان کمتری در شرکت هستند”) و یا به دلیل تغییر شرایط (به‌عنوان مثال، بازار رقابتی‌تر شود) تغییر کنند. این تغییرات بر روی فرایندها تأثیر می‌گذارند و شناسایی و تحلیل آنها حیاتی است.
وجود نگاره‌های رویداد پیچیده (Complexity): نگاره‌های رویداد ممکن است که ویژگی‌های خیلی متنوعی داشته باشند. بعضی از نگاره‌های ممکن است که آنچنان بزرگ باشند که آنالیز و تحلیل آنها دشوار باشد و بعضی از آنها ممکن است آنقدر کوچک باشند که نتوان نتایج قابل اطمینانی از آنها استحصال کرد. ابزارهای موجود در مواجه با داده‌های با ابعاد پتابایت دشواری‌هایی دارند.در کنار تعداد رکوردهای رویدادهای ذخیره شده ویژگی‌های دیگری نظیر متوسط تعداد رویدادها در هر حالت، شباهت میان حالت‌ها، تعداد رویدادهای منحصر به فرد و تعداد مسیرهای واحد نیز باید مورد توجه قرار گیرند.
تحلیل نمودارهای متنوع فرایندکاوی: امروزه چندین ابزار قدرتمند در حوزه فرایند کاوی تولید شده است. به عنوان مثال، ابزار متن-باز ProM دارای بیش از 2000 ماژول فرایندکاوی می‌باشد. این ابزارها نمودارها و مدل‌های بسیار متنوعی را تولید می‌نمایند. تحلیل این مدل‌ها، آمارها و نمودارهای تولید شده نیاز به تخصص بالایی در فرایند کاوی و مدیریت فرایندهای کسب و کار دارد.
ویل وندر آلست (Will van der Aalst)
پروفسور ویل وندر آلست (Will van der Aalst)، دانشمند هلندی استاد داانشگاه RWTH آخن آلمان می‌باشد. از وی به عنوان پدر فرایند کاوی یاد می‌شود. پروفسور آلست در سال 2018 به عنوان بهترین دانشمند اروپا (به لحاظ تعداد ارجاعات مقالات) انتخاب گردید. وی تاکنون صدها مقالات و چندین کتاب در حوزه فرایند کاوی (process mining) منتشر نموده است. وی مدیر توسعه ابزار فرایند کاوی متن باز ProM با بیش از 2000 ماژول نیز می‌باشد.
هاجو رایجرز (Hajo Reijers)
پروفسور هاجو رایجرز (Hajo Reijers)، استاد تمام دانشگاه Utrecht می‌باشد و مقالات بسیار زیادی در حوزه فرایند کاوی دارد. وی همچنین استاد تمام وقت دانشگاه آیندهوون نیز بوده است. حوزه تخصصی وی مدیریت فرایندهای کسب و کار (business process management)، تحلیل داده و سیستم‌های اطلاعاتی (information system) است.
مارلون دوماس (Marlon Dumas)
پروفسور مارلون دوماس (Marlon Dumas)، استاد تمام دانشگاه تارتو در استونی است. وی مقالات فراوانی در حوزه فرایندکاوی (process mining) و سیستم‌های اطلاعاتی (information systems) منتشر نموده است. زمینه تحقیقاتی اصلی وی مهندسی سیستم‌های اطلاعاتی می‌باشد. وی یکی از نویسندگان کتاب Fundamentals of Business Process Management است.
جان مندلینگ (Jan Mendling)
پروفسور جان مندلینگ (Jan Mendling)، استاد تمام دانشگاه وین است. موضوعات مورد علاقه وی جنبه‌های مختلف مدیریت فرایندهای کسب و کار و سیستم‌های اطلاعاتی را در بر می‌گیرد. وی تاکنون بیش از 250 مقاله در مجلات و کنفرانس‌های معتبر ارائه نموده است.
مارسلو لاروسا (Marcello La Rosa)
پروفسور مارسلو لاروسا (Marcello La Rosa) استاد تمام دانشگاه ملبورن استرالیا است. وی یکی از جوانترین استادانی است که در حوزه فرایند کاوی (process mining) و سیستم های اطلاعاتی (information system) فعالیت می کند و تاکنون ده ها مقاله معتبر به چاپ رسانده است. ,وی همچنین مدیر طراحی و توسعه چارچوب متن باز Apromore نیز می‌باشد.
آرتور هافستده (Arthur ter Hofstede)
پروفسور آرتور هافستده (Arthur ter Hofstede) استاد تمام دانشگاه کوئینزلند استرالیا می‌باشد. حوزه های مورد علاقه وی فرایند کاوی (process mining)، خودکار سازی فرایند (Business Process Automation) و مدیریت فرایندهای کسب و کار (Business Process Management) و YAWL می‌باشد.
